Cartlann
gluais Gluais
EAGRÁN #2 · MEITHEAMH 2001
CAINT AN tSRÁIDBHAILE

Caithfear a admháil go bhfuil borradh níos láidre le feiceáil i ndul chun cinn na Gaeilge lasmuigh den Ghaeltacht ná laistigh di na laethanta seo.

»»»
Íomhá
TEANGA AGUS CULTÚR/DÚSHRAITH NA GAEILGE
Peadar Ó Flatharta

Gach mí, ceisteoidh Beo duine as eagras de chuid na Gaeilge faoin obair atá á déanamh ag an eagras sin. An mhí seo: Peadar Ó Flatharta, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO
Tony Birtill

An dtiocfaidh na vótálaithe amach? Sin ceann de na príomhcheisteanna atá ag Tony Blair, William Hague agus Charles Kennedy agus olltoghchán na Breataine ag druidim linn.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO/AN tSÚIL NIMHE LE BALOR
Balor

Chaith Balor a shúil ar an chéad eagrán de ‘Beo.ie’ agus ní raibh sé róthógtha leis.

»»»
GNÓ AGUS TEICNEOLAÍOCHT
Emer Ní Bhrádaigh

Tá amhrán ag Seán Keane na Gaillimhe dar teideal ‘From Galway to Graceland’, agus smaoiním air seo nuair a bhíonn an díospóireacht ar siúl faoi Bhaile Átha Cliath ag bogadh níos gaire do Bherlin nó do Bhoston. Bhí comhdháil ar siúl i mí na Bealtaine faoin téama seo ag ISME, ceann de na heagrais do chomhlachtaí beaga agus leathmhóra. Tá an cheist le freagairt againn go luath le cinntiú nach ndéanfaimid an iomarca de na botúin a deineadh i gceachtar den dá áit sin. An bhfuilimid ag iarraidh níos mó cumhachta a thabhairt d’fhórsaí an mhargaidh agus do mhúnla chaipitleachas dírialaithe Mheiriceá, nó an fearr múnla sóisialta na hEorpa.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO/SCÉALTA ÓN ASTRÁIL
Dáithí Ó Colchúin

“In vino veritas” a deir an seanfhocal. Más fíor sin, tá tionscal fíona na hAstráile ar a mhíle dícheall ag tacú leis an bhfírinne.

»»»
Íomhá
CÚINNE NA nEALAÍON
Ciara Nic Gabhann

Bhí sé mar aidhm ag Áras Nua-Ealaíne na hÉireann nuair a d’oscail sé i 1991 faoi threoir an Stiúrthóra Declan McGonagle ardán a chur ar fáil do shaothar náisiúnta agus idirnaisiúnta agus nasc a chothú leis an phobal chomh maith trí chlár cuimsitheach oideachais a chur i bhfeidhm. Tá imeachtaí éagsúla ar siúl faoi láthair chun an chéad deich mbliana a cheiliúradh, taispeántais nua le Rebecca Horn agus Sol LeWitt ina measc. Is teist mhaith iad na taispeántais seo ar an fhís a bhí agus atá ag McGonagle agus ag a fhoireann.

»»»
Íomhá
TEANGA AGUS CULTÚR/AN GHAELTACHT BHEO
Bosco Ó Conchúir

Tabharfaidh Beo cuairt ar Ghaeltacht faoi leith gach mí. In alt na míosa seo, tá cur síos ag Bosco Ó Conchúir ar a cheantar dúchais féin, Corca Dhuibhne i gCiarraí.

»»»
Íomhá
THALL IS ABHUS/AN ÁIT IS ANSA LIOM
Breandán Delap

Sa tsraith seo, déanann daoine atá i mbéal an phobail cur síos ar an áit nó ar na háiteanna is fearr leo in Éirinn nó thar lear. An mhí seo: Breandán Delap, Eagarthóir an nuachtáin “Foinse”.

»»»
Íomhá
DIALANN IMEACHTAÍ

Rogha na Míosa

»»»
Íomhá
GNÓ AGUS TEICNEOLAÍOCHT
Diarmaid Mac Mathúna
AR NA SAOLTA SEO/FACHTNA
Fachtna Ó Drisceoil

Dar ndóigh tá difríochtaí idir Tuaisceart Éireann/na sé chontae (nó pé ainm is mian leat a thabhairt air) agus an chuid eile den oileán. Gan amhras tá an chríochdheighilt tar éis éagsúlachtaí a mhúnlú i meon agus i gcultúr mhuintir an dá stát. Mar sin pléann meáin chumarsáide na Poblachta le Tuaisceart Éireann mar aonad ar leith. Bíonn comhfhreagraithe agus iriseoirí ar leith lonnaithe i mBéal Feirste acu. Dúirt Beo.ie liomsa go bhfuilim in ainm is a bheith ag plé le cúrsaí reatha an deiscirt. Tá Robert McMillan ag plé leis an Tuaisceart. Is socrú deas néata é. Cúrsaí eachtrannacha, cúrsaí Éireannacha agus cúrsaí Thuaisceart Éireann.

»»»
Íomhá
AR NA SAOLTA SEO/LITIR AS BÉAL FEIRSTE
Liz Curtis

Ag an am seo den bhliain, tagann an ghrian amach (má bhíonn an t-ádh orainn), tagann na hOráistigh amach, agus tagann na páistí amach fosta. Tosaíonn mórshiúil na nOráisteach ar Luan Cásca. Cruinníonn siad le chéile taobh amuigh den Halla Oráisteach agus téann siad suas síos, arís is arís eile, ag bualadh a ndrumaí ollmhóra Lambeg. Plimp! Plimp! Plimp! Deir lucht ardnósach na n-ealaíon gur rud cultúrtha é an Lambeg ach tá go leor daoine anseo nach mbeadh den bharúil chéanna.

»»»
Íomhá
AGALLAMH BEO
Ailín Ní Chonchúir

Tá Neasa Ní Chinnéide ar shos gairme faoi láthair óna post mar Cheannasaí Rannóg na gClár Gaeilge in RTÉ. Níl sí díomhaoin, áfach, mar a fuair Ailín Ní Chonchúir amach nuair a thug sí cuairt uirthi le déanaí.

»»»
Íomhá
CÚINNE NA nEALAÍON/AN RÓGAIRE DUBH
Antaine Ó Faracháin

Níl rud ar bith níos deise ná a bheith suite le cairde i dteach tábhairne beag deas i gContae an Chláir san iarnóin ag malartú scéalta, ag seinm ceoil agus ag gabháil fhoinn. Ceol binn, comhluadar deas, pórtar fuar dubh agus gan cúram ná cás ar éinne. Agus ní fada uainn anois an méid sin, mar go bhfuil Seachtain Willie Clancy beagnach buailte linn arís.

»»»
Íomhá
SPÁRÁLAÍ SCÁILEÁIN

Beidh spárálaí scáileáin de ghrianghraif as ceantar Gaeltachta le fáil i ngach eagrán de Beo. An mhí seo: Gleann Cholm Cille, Contae Dhún na nGall.

»»»
Íomhá
Gordon McCoy, Róise Ní Bhaoill

Ábhar d’fhoghlaimeoirí ag an mheán- agus ardleibhéalMaterial for learners at intermediate and advanced levels

»»»
AR NA SAOLTA SEO
Gearóid Ó Riain

Ar an gcéad lá de mhí na Bealtaine thóg tuismitheoirí ón bpobal suite a gcuid páistí amach as dhá bhunscoil i gContae Luimnigh. Rinne siad é seo mar agóid i gcoinne pholasaí na Roinne Oideachais páistí de chuid an Lucht Taistil a chur sa rang céanna le páistí ón bpobal suite, fiú má bhíonn roinnt mhaith den scoilbhliain caillte ag na Taistealaithe. Measann Gearóid Ó Riain gur biogóideacht a spreag na tuismitheoirí chun gnímh.

»»»
CÚINNE NA nEALAÍON/PEANN AR PÁR
Gearóid Mac Lochlainn

Beidh an dán seo ‘Teanga’ i mbailiúchán nua filíochta le Gearóid Mac Lochlainn as Béal Feirste atá le foilsiú san fhómhar. Sruth Teangacha/Stream Of Tongues an teideal a bheas ar an leabhar dátheangach seo (a mbeidh dlúthdhiosca ag dul leis) agus is filí eile a rinne na dánta a aistriú. Is iad Cló Iar-Chonnachta na foilsitheoirí.

»»»
TEANGA AGUS CULTÚR/TRIALLOM TIMPEALL
Seosamh Mac Muirí

Foireann na finne’ a thugaim orthu. Tá nead díobh fán Life:

»»»
Íomhá
RANNÓG NA bhFOGHLAIMEOIRÍ/TAISCE FOCAL
Gordon McCoy, Róise Ní Bhaoill

Sa tsraith seo, cuirfidh Gordon McCoy agus Róise Ní Bhaoill cora cainte agus focail i láthair atá le fáil sa Ghaeltacht ach nach mbeadh ar eolas ag mórán de lucht foghlamtha na Gaeilge. Díreoidh siad ar théama faoi leith gach mí. An mhí seo: Cúrsaí éadaigh.

»»»

© Oideas Gael, 2010. Cosc ar chóipeáil. Ní gá go mbeadh na tuairimí a nochtar i mBeo! ar aon dul le tuairimí na bhfoilsitheoirí. Suíomh cóirithe ag MBM. Úsáidtear grafaicí de chuid Fam Fam Fam agus Wikimedia Commons ar an láithreán seo.