Chaith Balor a shúil nimhe an mhí seo ar an iris idirlín “Beo”, an tionscnamh is úire ó stábla Oideas Gael. “Is léir gurb as stábla a tháinig sé mar nach bhfuil ann ach cuid mhór cac capaill,” a deir Balor (atá ina shaineolaí ar chac capaill). “Beo ar Éigean” is cóir a thabhairt air, dar le fear na súile nimhe, agus é i ndiaidh a bheith ag srannadh a bhealaigh fríd altanna ar Dhaonáireamh na Sé Chontae (méanfach!), ar Infheistíocht Mheiriceánach in Éirinn (méanfach eile!) agus ar chuid hataí Philip Treacly (buicéad de dhíth!). Cé a thabharfadh ábhar beo, spreagúil, conspóideach ar a leithéid sin de shúlach fuarbhlasta? Cé eile ach an t-eagarthóir tiúchraicneach sin Éamonn Ó Doornail agus a leathbhádóir leathchraiceáilte Leamh Ó Cuinneagáin, an bheirt atá taobh thiar d’iris seo na marbhán. “Gabhaigí níos faide siar fós, a phluaiseoirí, ‘fhad leis an Chlochaois óna dtáinig sibh,” a chomhairlíonn Balor don bheirt.

Cluintear do Bhalor gurb ann dóibh siúd nach bhfuair locht ar bith ar “Beo ar Éigean” seachas nach mbeidh sí ag teacht amach níos minice. “In ainm Chroim!” a deir Balor (a bhfuil ardmheas aige ar na seandéithe nár bhac le cairdinéil ná le comhghnás). “In ainm Chroim,” a deir sé, “Ná tugaigí misneach dóibh,” a chomhairlíonn Balor do lucht na léirmheastóireachta. “Is leor do gach mí méid a chac capaill féin. Ná bígí á iarraidh uair sa tseachtain.”

Tá agallamh ann le Mairéad Ní Whingey ón ghrúpa Altos (chan Sopranos, a bhfuil beocht éigin iontu). “Rómhilis!” a mhaíonn fear na súile nimhe, a bhíonn i gcónaí in amhras faoi dhaoine a bhfuil rian ar bith de chineáltas ag baint leo. Bean cheoil eile a bhfuil poiblíocht saor in aisce á fáil aici ar an chéad leathanach ná Odious Ní Chéilleachair ón Rinn. Dar ndóigh, luann sí an dlúthdhiosca úr ar a bhfuil ‘Ceol Byne ón Ryne’ uaithi féin, óna deirfiúr Sorcas agus ó mhamaí na beirte, Anfach Mulqueen. ‘Briseann an Duairceas’ an t-ainm atá ar an dlúthdhiosca úr. “Ceannaígí é,” a chomhairlíonn Balor do lucht an lagmhisnigh. “Ceannaígí é más lagar spioraid is ansa libh.” Maíonn Odious san alt gur áit shuaimhneach, shibhialta í Gaeltacht na Rinne. “Seachnaígí na háiteanna suaimhneacha, sibhialta,” a chomhairlíonn Balor dá chuid léitheoirí stuama. Mar fhianaise air seo deir sé go bhfuil cloigeann nimhneach fós air ón dá Oireachtas a chaith sé sa Ghaeltacht chéanna.

Maítear ar an chéad leathanach go dtabharfaidh an iris cuairt ar Ghaeltacht faoi leith gach mí. Gaeltacht in aghaidh na míosa a mhaíonn siad!! Cá mhéad Gaeltacht sa tír? Cúis dóchais faoi dheireadh? Beag an baol - nó tá “Beo ar Éigean” ag bronnadh stádas Gaeltachta ar áiteanna thar lear anois: Gaeltacht Mhinnesota, Tír na Gaeilge Reoite! Dar le Balor go bhfágann seo mearbhall ar a shamhlaíocht bhocht.

Ba í an t-aon chúis sóláis a bhí ann do Bhalor sa chéad eagrán den iris úr ná go raibh tús áite aige féin ar an chuach chantalach sin Antaine Ó Fartacháin, “An Rógaire Dubh” féin. Déanann Balor ceangal ina intinn chasta idir Ó Fartacháin ag roinnt a chuid eolais faoin cheol dúchais agus dreoilín i mbun a mhúin san fharraige mhór.

Mar fhocal scoir, dhá chúis mhóra díomá do Bhalor: gan tagairt ar bith san iris dá spéirbhean Celia Ní Líreacáin agus easpa pictiúirí de chineál leathanach 3 ann. “Déan an dá thrá a fhreastal,” a chomhairlíonn Balor don eagarthóir. “In aon phictiúr amháin, más féidir!”

Teachtaireacht do Bhalor on eagarthóir: Tá an P45 sa phost, a chladhaire.