Tá cáil ar an scríbhneoir Maorach Witi Ihimaera ní hamháin mar ghearrscéalaí, úrscéalaí agus drámadóir - fuair an script a scríobh sé don scannán Whale Rider roinnt blianta ó shin an-mholadh go hidirnáisiúnta fosta. Labhair Ruth Nic Giolla Iasachta leis le déanaí in Ollscoil Auckland, áit a bhfuil sé ag obair mar Ollamh le Litríocht Mhaorach, faoina shaothar agus faoina dhúchas.

Tá fás as cuimse tagtha ar Thaisce Cheol Dúchais Éireann ó bhunaigh Nicholas Carolan agus Harry Bradshaw é trí bliana déag ó shin. Thug Robert McMillen cuairt ar fhoirgneamh úr an Taisce i lár chathair Bhaile Átha Cliath le gairid agus labhair sé le Carolan faoin obair thábhachtach atá ar bun aige féin agus a fhoireann.

Chaith Justine McCarthy tréimhse fhada ag obair mar iriseoir leis an [i]Irish Independent[/i] agus anois tá sí ag feidhmiú mar Leaseagarthóir ar an iris sheachtainiúil, [i]Village[/i]. Labhair sí le hAlan Desmond faoin chaighdeán níos ísle iriseoireachta atá san [i]Independent[/i] anois, dar léi, agus faoi bheith ag obair le Vincent Browne, fear a bhfuil sé mar theist air go bhfuil sé “deacair”.

Tá Risteard Mac Gabhann, Uachtarán an Oireachtais 2006, gníomhach i saol na Gaeilge agus i gcúrsaí oideachais le blianta fada anois, ina chathair dhúchais, Doire, agus go náisiúnta. Labhair Éamonn Ó Dónaill leis faoina óige i nDoire, a chuid oibre i gcoláistí tríú leibhéal an tuaiscirt, agus na leabhair d’fhoghlaimeoirí Gaeilge atá foilsithe aige le tríocha bliain anuas.

Beidh TG4 deich mbliana ar an aer oíche Shamhna. Labhair Éamonn Ó Dónaill le Leascheannasaí an stáisiúin, Pádhraic Ó Ciardha, faoin chéad deich mbliana sin, agus faoina shaol féin mar chléireach agus mar scoláire i dtús a shaoil agus sna meáin chumarsáide ina dhiaidh sin.

Ar an 8 Meán Fómhair anuraidh, seoladh an comhlacht Stillwater Productions le linn comhdhála a bhí ar siúl i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. B’ainm nua é ach bhí aithne fhorleathan cheana féin ar dhuine de bhunaitheoirí an chomhlachta, Natasha Fennell, ó na blianta a bhí caite aici le Carr Communications, RTÉ agus Fianna Fáil. Labhair Éamonn Ó Dónaill léi faoina saol ag éirí aníos i gConamara, agus faoin obair atá ar siúl aici anois mar chomhairleoir saoil.

Tá Seán Ó Coileáin, an tOllamh le Gaeilge i Roinn na Nua-Ghaeilge i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh ag dul ar scor go luath. Labhair sé le hAlan Desmond faoina shaol ag éirí aníos i gCorcaigh, faoin aithne a bhí aige ar Sheán Ó Ríordáin agus faoin obair atá déanta aige i réimse an léinn.

Níl Pádraig Ó hAoláin ag feidhmiú mar Phríomhfheidhmeannach ar Údarás na Gaeltachta ach le bliain anuas ach tá go leor pleananna curtha le chéile aige cheana féin chun dul i ngleic le meath na Gaeilge sa Ghaeltacht. Labhair sé le Sinéad Ní Ghuidhir faoina shaol agus faoin bhfís atá aige maidir leis an nGaeilge.

Tá cáil bainte amach ag Muireann Nic Amhlaoibh le roinnt blianta anuas mar amhránaí agus ceoltóir leis an ghrúpa traidisiúnta Danú. Anois, áfach, agus sos fada á thógáil ag an ghrúpa, tá deis ag Muireann a halbam nua a phoibliú agus cur lena taithí. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoin dúshlán nua ina saol.

Tá aithne ar Cholmán Ó Raghallaigh mar fhoilsitheoir agus mar údar leabhar páistí ach is fear é a bhfuil dua caite aige le go leor rudaí eile ina shaol chomh maith, mar a fuair Éamonn Ó Dónaill amach nuair a labhair sé leis le gairid.

Cháin go leor de na criticeoirí teilifíse an clár “Ní Gaeilgeoir mé” nuair a craoladh é ar TG4 an mhí seo caite ach níl aon aiféala ar an láithreoir, Aoife Ní Thuairisc, go raibh sí bainteach leis. Labhair Éamonn Ó Dónaill léi faoin chlár sin agus faoina saol os comhair na gceamaraí.

Tá Eoin Dillon ag seinm ceoil ó bhí sé cúig bliana déag agus ina bhall den ghrúpa Kíla ó bhí tús na nóchaidí ann ach níl sé ach ag eisiúint a chéad albam aonair anois. Labhair sé le hÉamonn Ó Dónaill faoi thaifeadadh an albaim agus faoina shaol mar cheoltóir lánaimseartha.

Cé gur tógadh an gearrscéalaí, úrscéalaí, drámadóir agus léirmheastóir Éilís Ní Dhuibhne i mBaile Átha Cliath tá oiread scríofa aici i nGaeilge is atá sa Bhéarla. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoin dúshlán a bhaineann le bheith ag scríobh i mionteanga agus faoin úrscéal nua dá cuid a foilsíodh le gairid.

Tá Muireann Ní Bhrolcháin ar dhuine de na príomhdhaoine atá bainteach leis an fheachtas atá ar siúl le tamall anuas chun mótarbhealach an M3 a bhogadh níos faide ar shiúl ó Chnoc na Teamhrach i gContae na Mí. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoin fheachtas seo agus na cinn eile a raibh sí bainteach leo cheana, faoin drochmheas atá aici ar pháirtí Fhianna Fáil agus faoina saol mar scoláire Sean-Ghaeilge.

Ceapadh Maebh Ní Fhallúin, bean óg as Cill Dara, mar bhainisteoir ar Raidió na Life i mí Mheán Fómhair. Labhair sí le Cóilín Ó Floinn faoina saol roimhe sin agus faoin mhéid ba mhaith léi a bhaint amach sa stáisiún sna blianta atá romhainn.

D’oscail Uachtarán na hÉireann, Máire Mhic Ghiolla Íosa, oifigí an Choimisinéara Teanga sa Spidéal i lár na míosa seo caite. Labhair Rónán Mac Con Iomaire leis an Choimisinéir, Seán Ó Cuirreáin, faoin dúshlán atá i ndán dó sa phost sna blianta atá amach romhainn agus é ag iarraidh a chinntiú go gcuirfidh na comhlachtaí stáit forálacha Acht na dTeangacha Oifigiúla i bhfeidhm.

Tá cáil ar Bhrian Vallely mar ealaíontóir ach tá baint mhór aige leis an cheol traidisiúnta ina cheantar dúchais, Ard Mhacha, le blianta fada anois. Labhair sé le Robert McMillen faoin dá phaisean is mó atá aige ina shaol.

Níl Máire Killoran ach sna tríochaidí luatha ach tá post mór bainte amach aici cheana féin, is é sin Ceannaire Chiste Craoltóireachta Gaeilge an tuaiscirt. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill faoin obair atá déanta aici go dtí seo i réimse na hiriseoireachta agus faoi na dúshláin atá roimpi.

Bhí Seán Ó Tiarnaigh ar ais in Éirinn an mhí seo caite, leathchéad bliain i ndiaidh dó dul ar imirce go dtí na Stáit Aontaithe agus gan ach fíorbheagán airgid ina phóca. D’inis sé d’Éamonn Ó Dónaill faoina shaol ansin, an dóigh ar éirigh leis post sinsearach a bhaint amach i mbanc agus an dóigh ar músclaíodh a spéis sa Ghaeilge in athuair.

Is duine é Donncha Ó hÉallaithe a bhfuil blianta caite aige i mbun feachtas chun an Ghaeilge a chosaint mar theanga pobail sa Ghaeltacht. Bhí baint mhór aige le bunú Theilifís na Gaeilge agus tá sé ar a dhícheall faoi láthair ag iarraidh a chinntiú nach féidir le daoine gan Ghaeilge cead pleanála a fháil sna ceantair Ghaeltachta. Labhair Rónán Mac Con Iomaire leis faoin saol atá caite aige agus faoi chuid de na ceisteanna atá ag dó na geirbe aige.

Tá an déantóir scannán Louis Marcus tar éis saothar a chur ar fáil le beagnach caoga bliain anuas a thugann léargas tábhachtach ar shaol na hÉireann. Labhair Caoimhe Ní Laighin leis faoin saol suimiúil atá caite aige.

Tá Pól Ó Muirí ag obair mar eagarthóir Gaeilge an Irish Times le hocht mbliana anuas anois ach tá go leor oibre eile idir lámha aige, an scríbhneoireacht chruthaitheach san áireamh. Labhair Caoimhe Ní Laighin leis faoina chuid oibre agus faoina dhearcadh i leith eagraíochtaí éagsúla i saol na Gaeilge a mbíonn sé dian go leor orthu uaireanta.

Déanfaidh an tAire Oideachais Mary Hanafin tionscadal nua de chuid Ionad na dTeangacha, Ollscoil na hÉireann, Má Nuad a sheoladh ag tús na míosa seo a bhfuil sé mar aidhm aige cur ar chumas foghlaimeoirí fásta Gaeilge cáiliocht a bhaint amach ag a mbeidh aitheantas Eorpach. Labhair Caoimhe Ní Laighin le Stiúrthóir an ionaid, Anna Ní Ghallachair, faoin tionscadal seo agus faoin obair cheannródaíoch eile atá idir lámha aici féin agus ag a foireann.

Tá go leor cainte in Éirinn le cúpla bliain anuas ar na táillí arda atá le híoc acu siúd a bhfuil fón póca acu. Labhair Caoimhe Ní Laighin le hIsolde Goggin, Cathaoirleach an Choimisiúin um Rialáil Cumarsáide, agus an bhean a bhfuil sé mar chúram uirthi iomaíocht a chothú san earnáil teileachumarsáide.

Ní raibh Ray Yeates, stiúrthóir nua Ionad Ealaíon an Axis i mBaile Munna, ach cúig bliana is fiche nuair a d’éirigh leis post tábhachtach a fháil in Amharclann na Mainistreach i mBaile Átha Cliath. Tar éis cúpla bliain, áfach, briseadh as an bpost sin é agus thosaigh an tóin a thitim as a shaol. Mhínigh sé do Chaoimhe Ní Laighin le gairid conas a shábháil a dhúil sna healaíona é.

Tá breis is scór bliain caite in RTÉ ag Mairéad Ní Nuadháin, Eagarthóir Coimisiúnaithe na gClár Gaeilge, Ilchultúrtha agus Oideachais, ach tá neart cineálacha eile oibre déanta aici ina saol, mar a mhínigh sí do Chaoimhe Ní Laighin.

Tá sé dhuais déag, ina measc ceann ag Gradaim Scannán agus Teilifíse na hÉireann ag deireadh na míosa seo caite, buaite ag Yu Ming Is Ainm Dom, gearrscannán Gaeilge leis an stiúrthóir Daniel O’Hara as Baile Átha Cliath. Labhair Ruth Nic Giolla Iasachta leis faoin scannán seo agus faoin gceann nua atá díreach eisithe, Fluent Dysphasia.

Is fear é Eamonn McCann as Doire a bhfuil blianta fada caite aige ag plé le cúrsaí polaitíochta i dTuaisceart Éireann ach, mar a fuair Ciara Nic Gabhann amach nuair a bhuail sí leis le gairid, tá spéis aige i go leor rudaí eile le cois na polaitíochta.

Tá Anna Heussaff tar éis go leor rudaí suimiúla a dhéanamh ina saol - tá tréimhsí caite aici ag obair le daoine gan dídean i Sasana, mar shampla, mar stiúrthóir/léiritheoir teilifíse in RTÉ agus anois, an mhí seo, tá a céad úrscéal á fhoilsiú. Labhair sí le hÉamonn Ó Dónaill le gairid faoina saol agus faoina cuid oibre.